มรดกโลก มรดกภูมิปัญญา มรดกทางวัฒนธรรม เป็นการประสมคำระหว่าง ‘มรดก’ กับคำอื่นเพื่อนิยามสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่มีประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน และควรค่าแก่การรักษาไว้ให้เป็นมรดกสืบไป ซึ่งมรดกเหล่านี้ที่ยกตัวอย่างมาข้างต้นนั้น จะทำให้เราเห็นถึงภาพการสร้างประวัติศาสตร์ของ ดี.เอช.เอ. สยามวาลา ให้เป็นกลายมรดกได้อย่างชัดเจน เพราะการสร้างความไว้วางใจให้เกิดขึ้นกับผู้บริโภคนั้นเป็นเรื่องยาก เราจึงมองว่าทุกประสบการณ์การใช้งานของผู้บริโภคเป็นความรู้สึกที่มีคุณค่าที่จะถูกส่งต่อ และบอกต่อไปจากรุ่นสู่รุ่น เรื่องราวเหล่านี้คือสิ่งที่เราจะสามารถยืดอกบอกต่อไปได้ว่า นี่แหละคือมรดกชิ้นสำคัญของเรา ชาว ดี.เอช.เอ. สยามวาลา ที่จะกลายเป็นประวัติศาสตร์หน้าหนึ่ง พร้อมถูกจารึกไว้แม้กาลเวลาจะเปลี่ยนไปก็ตาม

                พบกับเรื่องราวธุรกิจที่ไม่เล็กกับ "ยิ่งศักดิ์ สยามวาลา" ประธานเจ้าหน้าที่บริหารบริษัท ดี.เอช.เอ. สยามวาลา จำกัด ที่จะมาแชร์เรื่องราวดี ๆ พร้อมเคล็ดลับ ‘การว่ายทวนน้ำ’ ให้ประสบความสำเร็จอย่างต่อเนื่องของธุรกิจ ในฐานะลูกชายคนโตของตระกูล

 จุดเริ่มต้นของการก่อตั้งสยามวาลา ทำไมต้องขายเครื่องเขียน?

                “เราไม่ได้เริ่มต้นจากการเป็นบริษัทเครื่องเขียน จุดเริ่มต้นเลย บริษัท ดี.เอช.เอ. สยามวาลา จำกัด มันเกิดขึ้นโดยพ่อค้าที่เข้ามาตั้งถิ่นฐาน เข้ามาตั้งกิจการ เปิดร้าน เริ่มทำการค้าระหว่างประเทศ มีการนำเข้าและการส่งออก ซึ่งในขั้นแรกตอนเริ่มทำ บริษัทเราก็ต้องแข่งขันกับบริษัทที่เป็นบริษัทนำเข้าส่งออกที่เป็นยักษ์ใหญ่ทั่วโลก ซึ่งมันเป็นจุดเชื่อมโยงระหว่างการค้ากับระหว่างยุโรป และทางด้านเอเชีย พวกฝรั่งเข้ามาเปิด Trading Post ที่นี่ และทำการค้าระหว่างประเทศ ตอนนั้นผู้บริหารรุ่นแรก ๆ ของบริษัท ดี.เอช.เอ. สยามวาลา เข้ามาเปิดห้างทำการค้าแข่งกับพวกฝรั่ง เราก็เริ่มตั้งห้างขึ้นมาเพื่อทำการค้าระหว่างประเทศ ทีนี้ช่วงนั้นสิ่งที่เป็นนวัตกรรมสิ่งใหม่เลยที่เกิดขึ้นตอนนั้น ก็คือได้มีการเปิดการค้าตรงเลยกับพวกผลิตยุโรป ในช่วงนั้นก็ทำให้เรามีศักยภาพในการแข่งขันมันสูงมาก สิ่งที่เกิดขึ้นคือการค้าในบางอย่างเกิดการขยายตัวอย่างรวดเร็วมาก นั่นคือจุดเริ่มต้นของบริษัท ดี.เอช.เอ. สยามวาลา ไม่ใช่เครื่องเขียน”

 แล้วเริ่มต้นมาทำธุรกิจอุปกรณ์เครื่องเขียนอย่างจริงจังได้อย่างไร..

                “อุปกรณ์เครื่องเขียนมันเป็นในช่วงบุคคลที่สามแล้ว บริษัท ดี.เอช.เอ. สยามวาลา หลังจากขยายตัวอย่างขีดสุด มันก็มาถึงจุดสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งตอนนั้นผู้บริหาร ดี.เอช.เอ. สยามวาลา เป็นคล้าย ๆ นายกสมาคมการค้าของไทย - อินเดีย ซึ่งในยุคสมัยนั้นเนี่ยทุกคนเป็นสัญชาติอังกฤษกัน เวลานั้นญี่ปุ่นได้เข้ามายึดครองเขาก็จับทุกคนเข้าคุกหมด มีทั้งการทิ้งระเบิดทำให้พวกโครงสร้างของตึกโรงงานอุตสาหกรรม คลังสินค้า เสียหาย เพราะอย่างนั้นบริษัทเราเลยได้รับความบอบช้ำมากจากสงครามที่เกิดขึ้น ผู้บริหารที่รับสืบทอดมาในยุคคุณพ่อกับคุณอาผมนั้นมีแต่หนี้ ไม่มีทรัพย์สินพร้อมกับเงินทุนที่มีจำกัดมากจริง ๆ ในช่วงนั้นเนี่ย เขาก็ได้ทำ strategic decision ก็คือเขาจำเป็นต้องหยุดการค้า ทิ้งการค้าอย่างอื่นหมด ขายทุกอย่างหมดเลย เพื่อที่จะดำรงธุรกิจในวงแคป ๆ ในช่วงนั้นก็คือการทำเครื่องเขียน นั่นคือจุดเริ่มต้นของการทำเครื่องเขียน”

 การสานต่อธุรกิจของครอบครัวในฐานะพี่ชายคนโต

                “พูดตามตรง ผมคิดว่าตัวผมและน้อง ๆ ทุกคน ไม่ได้เป็นคนที่เกิดมาเพื่อทำธุรกิจนะ แต่เมื่อมันมีธุรกิจทางบ้านแล้วในสมัยก่อนเราก็เข้ามาทำ เราทุกคนมีความฝันที่จะทำอย่างอื่นกันทั้งนั้น ตอนเด็ก ๆ แต่ตอนนั้นทางเลือกในชีวิตมันไม่ได้มากเหมือนสมัยนี้ สมัยนี้เราคิดจะเป็นอะไร เราก็ทำได้หมดทุกอย่าง ในช่วงนั้นโอกาสมันยังจำกัด เพราะฉะนั้นความฝันช่วงนั้นมันจะไม่ได้ถูก realize ขึ้นมามันก็ไม่เป็นจริง เราก็มาทำธุรกิจกันแต่ว่าเมื่อเราทำธุรกิจ เราก็ทำให้ดีที่สุดเท่าที่เราทำได้”

 ความกดดัน ในการสานต่อธุรกิจ

            “ผมคิดว่าไม่ได้มีความรู้สึกกดดันอะไร ผมรู้สึกอย่างเดียวคือโดยวัฒนธรรมของ ดี.เอช.เอ. สยามวาลา เราว่ายทวนน้ำตลอด เราทำอะไรที่คนอื่นเขาไม่ทำกันผมยกตัวอย่างวิธีการค้าของเราสมัยก่อน
ในช่วงที่เป็นความลำบากที่สุดของบริษัท ในช่วงนั้นคือที่รัฐบาลขึ้นภาษีนำเข้าถึง 40-60 เปอร์เซ็นต์ และยังมีประกบด้วยภาษีการค้าอีก พวกพ่อค้า นักธุรกิจต่างหนีภาษีกันหมด ผู้บริหารในตอนนั้นต้องตัดสินใจว่าคุณจะเป็นพวกหนีภาษีหรือเปล่า และเขาตัดสินใจว่าจะไม่ทำ เรามีบุ๊คเดียวมาตลอดไม่เคยหนีภาษี เราเสียเปรียบในเครือการค้าอย่างมากที่สุด เพราะฉะนั้นเราเสียธุรกิจไปหลาย ๆ อย่าง เพราะการยืนหยัดตรงนั้น ผมก็เคยถามคุณพ่อผมและคุณอาเสมอว่า ธุรกิจจะโตได้ยังไง จะไปสู้กับคนอื่นเขาได้ยังไง ธุรกิจมันก็ถดถอยไปทุกอย่าง แต่ท่านก็ยืนหยัดอยู่ว่าท่านจะไม่ทำ ก็ชี้ให้เห็นว่ามันยังมีโอกาสอื่น ๆ อันนั้นเราถึงเรียกว่า สยามวาลาเดินทวนน้ำ อันนั้นคือจุดที่ผมรู้สึกกดดันในบางส่วนเหมือนกัน”

 แนวคิด หรือแนวทางในการดำเนินธุรกิจในรูปแบบของ ดี.เอช.เอ. สยามวาลา

               “บางอย่างมันเป็นเรื่องของการยึดมั่นในหลักการบางอย่าง โดยที่ไม่ท้อถอย ไม่มีการประนีประนอม มันเป็นหลักการในการครองชีพ พูดง่าย ๆ ความซื่อสัตย์ สุจริต สัจจะ และการที่เราเรียกว่า ไม่ทำให้ใครผิดหวังต่อเรา เมื่อเขาให้ความเชื่อถือกับเราแล้ว ต้องพยายามเต็มที่ ที่จะรักษาความเชื่อนั้นไว้ นั่นคือหลักการส่วนตัวที่เราต้องรักษาตลอด เมื่อไหร่ก็ตามที่มีคนมาบอกให้ทำอะไร หรือไม่ทำอะไร ที่มันผิดจากหลักการครองชีพของเรา จุดนั้นเราไม่ประนีประนอม ”
  ‘การไม่มี service mind มันทำให้บริษัท องค์กร ครอบครัว อะไรก็ตามที่มันเป็นกลุ่มรวมอยู่ด้วยกัน มันจะล้มเหลว’


 จุดเด่นที่ทำให้บริษัท ดี.เอช.เอ. สยามวาลา ได้รับความนิยมเป็นที่รู้จัก เป็นที่จดจำได้อย่างกว้างขวาง

               ผมเองเชื่อว่า ดี.เอช.เอ. สยามวาลา เป็นที่รู้จักในหมู่คนที่ทำการค้าที่สัมพันธ์กับเรา คนเหล่านี้รู้ดี มีความเชื่อมั่นในบริษัทหลาย ๆ อย่าง ทีนี้ในหมู่ผู้บริโภคก็ยอมรับอย่างหนึ่งว่า ชื่อของ ดี.เอช.เอ. สยามวาลา รู้ในกลุ่มจำกัด เขาจะรู้จักสินค้าเรา รู้จักอะไรที่เคยใช้กันมาตั้งแต่เด็กจนโต อย่างน้อยต้องเคยใช้กันมาก่อน แต่จะไม่รู้จักชื่อบริษัท แต่ยังไงก็ตามเมื่อเขาหยิบสินค้าที่มันใช้มาแล้วไม่เคยผิดหวัง


  ‘ถ้าวันหนึ่งเขาอยากจะดูเครื่องหมายว่ามันมาจากไหน เขาจะเห็นเครื่องหมายถูกที่เป็นสัญลักษณ์ของความเชื่อถือ ความถูกต้อง และการพึ่งพาได้ วันนั้นเขาจะรู้จัก ดี.เอช.เอ. สยามวาลา’

ยิ่งศักดิ์ สยามวาลา

 แฟ้มจาก ดี.เอช.เอ.สยามวาลา ขายดีติดอันดับโลก?

               ก็ถ้าจากคาดการยอดการผลิต ก็เป็นที่รู้กันว่ายอดการผลิตของเราเป็นลำดับต้น ๆ แน่นอน แต่เราจะสู้กับบริษัทอเมริกันใหญ่ ๆ เขาผลิตแฟ้มจำนวนมากไม่ได้หรอก บริษัท local ของอเมริกามันจะใหญ่มาก แต่สำหรับพวก Headquarters เรานี่เป็นลำดับท๊อปเลย ที่สำคัญที่สุดที่เราภูมิใจไม่ใช่ว่าใหญ่ที่สุด แต่ตอนนี้ถ้าจะหาแฟ้มคุณภาพดีที่สุด ต้องมาที่ประเทศไทย made in thailand ดีที่สุดแล้วตอนนี้ ดีกว่าของยุโรป ดีกว่าของอเมริกา ดีกว่าของที่ไหนเลย ตอนนี้คนที่เขาซื้อแฟ้มเยอะกันนี้ เขารู้แล้วทำให้ประเทศไทยมีชื่อทางด้านเครื่องเขียน

 มรดกของสยามวาลา คืออะไร?

               “มรดกก็คือสิ่งที่ถ่ายทอดกันมาจากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่ง ถ้าเรานิยามกันอย่างนั้น ผมก็บอกเลยมรดกก็ของ ดี.เอช.เอ. สยามวาลา คงไม่ใช่ทรัพย์สินเงินทองที่ให้กันมาหรอกของพวกนั้นมันสูญสลายกันไปได้ แต่คือการที่เราสามารถเป็นผู้ที่บุกเบิกเอาสินค้าใหม่ ๆ นวัตกรรมใหม่ ๆ ที่มีคุณภาพเข้ามานำเสนอได้อยู่ตลอดเวลา สินค้าเครื่องเขียนเรามีพัฒนาการตลอด อย่างคุณพ่อผมเองก็เป็นคนที่แทบจะเรียกว่าใกล้ชิดกับอาจารย์ศิลป์ พีระศรี ซึ่งท่านเป็นปูชนียบุคคลทางด้านศิลปศาสตร์ พ่อผมก็แทบจะไปหาท่านอยู่เรื่อย ๆ แล้วก็เอาตัวอย่างโน่น ตัวอย่างนี้ ส่งให้อาจารย์ได้ทดลองใช้ และยังมีตัวอย่างที่ให้กับอาจารย์นำไปแจกจ่ายลูกศิษย์ได้ทดลองใช้งาน หลาย ๆ ท่านในสมัยนี้ก็เป็นศิลปินแห่งชาติ หลาย ๆ คนก็เคยได้จับได้ใช้สินค้าพวกนั้นมาก่อน ไม่ว่าจะพวกสีน้ำมัน ออลล์พาสเทล พวกสีชอล์ค บางครั้งนี่อาจารย์ก็จะลองทดสอบสีพวกนั้นโดยการวาด ในตอนนั้นเขาก็เก็บไว้ให้พวกลูกค้ามีการแจกจ่ายไป ของเราเองก็มีคลังภาพของอาจารย์ศิลป์ พีระศรี แต่เสียดายที่มันไฟไหม้ไป พูดง่าย ๆ เลย ว่าตอนนั้นเรายืนเคียงข้างพัฒนาการในวงการศิลปะ

               แน่นอนทางด้านเครื่องเขียน สมัยก่อนปากกาหมึกซึมยังไม่แพร่หลาย เราก็เป็นรายแรก ๆ ที่เอาเข้ามา เป็นรายแรกที่เอาปากกาลูกลื่นเข้ามาบุกเบิกจนกะทั่งเป็นที่แพร่หลาย และก็ได้ตั้งโรงงานย่อม ๆ ขึ้นมา นอกจากนั้นสินค้าพวกที่เกี่ยวกับเอ็นจิเนียริ่งซัพพลายพวกปากกา rotring ปากกาเขียนแบบ ในยุคนั้นเราก็เป็นเจ้าแรกที่นำเข้ามาทำตลาดให้เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง อีกทั้งพวก nc scriber อุปกรณ์อัตโนมัติในการวาดในการเขียนแบบ ลากเส้นเขียนตัวอักษร เขียนสัญลักษณ์ เราก็ยังเป็นคนแรกที่นำเข้ามา ในสมัยนั้นมันยังไม่มีการประดิษฐ์ตัวอักษรกันเป็นเรื่องเป็นราว อักษรภาษาไทยตอนนั้นเราก็ต้องเริ่มออกแบบ ทีนี้การออกแบบต่าง ๆ คุณพ่อผมก็ได้เริ่ม work กับอาร์ติสหลายคนได้มีการนั่งติวกันถึงวิธีการต่าง ๆ ในการออกแบบเพราะนั้นเราพูดได้นะว่าอักษรภาษาไทยที่เป็นต้นแบบอยู่ตอนนี้ มาจากของเราที่เราเคยออกแบบมาทั้งนั้น
  ‘กล้าพูดได้เลยว่า ดี.เอช.เอ สยามวาลา เป็นเจ้าแรกที่เป็นคนที่ส่งเสริมให้รู้จักสินค้าประเภทนี้ เราก็อยู่ในพาดหัวประวัติศาสตร์ทุกครั้ง ในการพัฒนาวงการเครื่องเขียน’


 คำว่า ปากกาลูกลื่น เริ่มเรียกมาจาก ดี.เอช.เอ. สยามวาลา?

               คุณพ่อเคยเล่าให้ฟังว่า สมัยก่อนคนทั่ว ๆ ไปเขาจะเอาปากกาลูกลื่นเขาจะเรียกว่าปากกา schneider เป็น general name ก็ได้นั่งคิดกับหลาย ๆ คนในบริษัทกันเรื่องปากกาไอตัวนี้จะเรียกมันว่าอะไรดี ตอนนั้น บางคนก็บอกว่าปากกามันลื่น ๆ มันเขียนลื่นจังไม่เหมือนปากกาหมึกซึม อีกคนก็สังเกตบอกว่ามันมีลูกอะไรอยู่ตรงนี้มันเขียนยังไง ก็นั่งดูอยู่ ลงท้ายก็เรียกเป็นปากกาลูกลื่นมาก ปากกาลื่นมาก ปากกามีลูกลื่นมาก อะไรอย่างนี้ ทำไปทำมามันจบลงด้วยคำที่ว่าปากกาลูกลื่น ตอนนั้นก็ไม่ได้คิดมากว่าจะตั้งชื่อว่าอะไร เพราะว่าในระยะแรก ๆ เราเพียงเขียนคำนี้ลงไปใน pricelist ของบริษัทเป็นชื่อเรียกที่ประชาสัมพันธ์กันระหว่างกลุ่มลูกค้า แต่พอมันเปลี่ยนเป็นยี่ห้ออื่นเขาก็ยังเรียกว่าปากกาลูกลื่น คำว่าปากกาลูกลื่นก็กลายเป็น general name ไป สุดท้ายก็กลายเป็นชื่อที่ติดตลาดเรียกกันติดปากไปเลยว่านี่คือ ปากกาลูกลื่น

               สมุดเองนี่นะตอนนั้น บริษัท ดี.เอช.เอ.สยามวาลา ก็ทำสมุดเยอะมาก ในสมัยก่อนเขาจะเรียกกันว่า สมุดสยามวาลา เพราะเขาไม่รู้จะเรียกว่าอะไร แต่ระยะหลัง ๆ ก็จะมีคำอื่นเรียกเข้ามา เรียกว่าสมุดโน๊ต สมุดบันทึก สมุดอะไรต่ออะไร แต่โดยอดีตนี้เขาเรียกว่า สมุดสยามวาลา
 สิ่งสำคัญที่จะสามารถรักษาหรือเพิ่มมรดกสำคัญชิ้นนี้ไว้ได้

               “สิ่งทุกอย่างมันเริ่มที่ตัวเราเองก่อน เราต้องเริ่มก่อนว่าเราเป็นคนอย่างไร เราต้องพยายามถ่ายทอดวัฒนธรรมไปให้กับทีมงานทุกคนที่เข้ามาอยู่ร่วมองค์กร คือไม่มีอะไรซิกแซก ไม่มีอะไรหลบๆ ซ่อนๆ เมื่อเราเริ่มตรงนั้นได้แล้ว ทุกอย่างมันตามมาเอง
เพราะว่าเราก็จะถูกแวดล้อมโดยคู่ค้าที่มีความซื่อสัตย์ มันทำให้สินค้าของเรามีมาตรฐาน มีคุณภาพ ตลอดจนความต่อเนื่องของวัตถุดิบทำให้สินค้าของ ดี.เอช.เอ. สยามวาลา มีมาตรฐาน ที่ไม่ได้เกิดจากสเป็คแต่มันเกิดจากค่านิยม เกิดทัศนคติจากการทำการค้า ที่มันหล่อหลอมให้มันเป็นตัวสินค้าที่มันเชื่อได้ ไว้ใจได้ในแง่ของคุณภาพ และความซื่อสัตย์ใจใสสุจริตที่มันอยู่ในตัวสินค้า ไม่ได้ออกมาเพื่อหลอกลวงผู้บริโภค”